‘Wie het weet, mag het zeggen’, is een van de uitspraken die ik vaak heb gehanteerd. Meestal doelend op de dingen die je overkomen en waar je vooraf geen weet van hebt. Er is dan vooral verbijstering waar eigenlijk geen woorden voor zijn. Dat is ook wel het gevoel dat mij overkwam op Texel. Compleet onverwacht eigenlijk, omdat je bij zo’n eiland – op slechts enkele kilometers verwijderd van Noord-Holland en lijkend op ‘de vaste wal’ – niet verwacht zodanig geraakt te kunnen worden dat je spreekt van een ‘zen-gevoel’.

En toch is het gebeurd en kennelijk belangrijk genoeg voor mij om er wat langer bij stil te staan. Texel ademt een soort van rust uit waar je even aan moet wennen. Het duurt een paar dagen voordat je doorhebt dat het leven in algemene zin er wat langzamer gaat. Er heerst minder haast. Het zijn de toeristen die de haast meebrengen, maar de Texelaars zelf kennen dat haastige niet. Grote supermarkten niet meegerekend, want die gaan mee in de maalstroom.

Er hangt dus een soort van ontspanning over het eiland. Dat bemerk je in de aandacht die men gewend is te geven. Het gaat allemaal een fractie van minuten langzamer dan in ‘het westen’. Net even iets meer aandacht dus en dat is aangenaam. Men heeft ‘meer tijd’, zo voelt het. Het werd typerend gezegd door een invalide Texelaar: ‘het is nog lang licht’.

Geen haast dus. Zeker in de dorpen waar het toerisme (nog) geen hoogtij viert. Naast alle publicaties die er over zijn in de toeristenfolders – die van week tot week worden geactualiseerd – zijn de te bezoeken locaties gelegen ‘op het platteland’. Ontdaan van een stadsgevoel dus. Daarmee wordt bereikt dat je besef krijgt van de lucht om je heen, van de wind en de wolken. Omdat de toerit per fiets plaatsvindt, is er eveneens sprake van een ‘langzame aanvliegroute’.

Mijn zengevoel ontstaat bij een eerste bezoek aan de Novalishoeve. Een bio borgboerderij. Er is een winkel waar ‘producten van het land’ worden verkocht en waar koffie verkrijgbaar is. Er is ook geweldig lekker gebak uit de ‘eigen bakkerij’. In de winkel kun je vanachter glas de bakkerij inkijken. Er wordt daar druk gekneed. Ambachtelijk werk, dat zie je zo. Je proeft het ook, want er zit liefde in de traktaties. Zeker ook als het wordt gebracht door een van de medewerkers die het meel nog op de wangen meedraagt. Verderop in de stallen van de boerderij staan een tweetal medewerkers in de verder – op een paar kalfjes en kippen na – verlaten stal. Zij hebben zo hun overleg. Ik stoor met de vraag naar de juiste richting voor het labyrinth.

Er volgt een keurig antwoord met een totaal opsomming van wat er allemaal op de boerderij  te zien is. Ik bemerk dat ik al na de eerste zin wil doorlopen (omdat mijn vraag beantwoord is), maar kan mij gelukkig inhouden om naar het vervolg te luisteren. Er zijn veel kweekgroenten te zien, namelijk kassen met tomaten, komkommers en ook courgettes. Verder wordt er veel buiten geteeld: wortels, uien, diverse soorten sla, andijvie, kool en ook boerenkool. Er liggen ook varkens in het gras en de koeien worden zo gemolken. Ik smelt bij deze presentatie van een ‘thuisgevoel’. Verderop zie ik nog een houtwerkplaats waar een echte houtkrul aan een spijker is opgehangen. Een uiting van gevoel voor weer een ander ambacht. Het labyrint ligt er wat verlaten bij op een apart weiland. Ik loop mijn rondjes op blote voeten. Ik weet niet of ik iets speciaals moet voelen, maar ik loop daar op blote voeten in het gras, geleid door stenen, alsof men wil zeggen: ‘take your time’. Verderop staat een uit wilgetenen gevlochten kooi. De bewegwijzering geeft aan dat het gaat om ‘Het Oerd’. Binnen in deze hut hangen tekeningen die door de bewoners zijn gemaakt. Kennelijk onder leiding van iemand die de woordkunst verstaat, want er staat geschreven:

Omarm mij grote ruimte

Dat ik mij geborgen voel

Zorg voor mij, dat ik gewaar blijf

Van de grootsheid om mij heen

In beslotenheid van gevlochten tenen

Ontmoet en weer voorbij ga

Uitzicht over land

Zee – vogels – strand

Zo kom ik thuis

In de armen van de grote ruimte

Ongeveer vijftig meter verder staat een bankje aan de slootkant. Je kunt er gaan zitten – er bestaat geen tijd. Je kijkt over het land. Je kijkt naar wat er allemaal is gepoot. Je kijkt naar alle verzorging. Aandacht die alles wat is opgekomen stil omringd. Het hangt er als het ware om heen. De omarming lijkt te worden voortgezet. Het is inclusief. Het is meeverpakt in de ruimte en treft dus ook mij. Ik voel mij er in opgenomen. Wie en wat is dit toch? ‘Wie het weet, mag het zeggen’. Voor mij is het zichtbaar geworden liefde. Zen. Waar niets en niemand het voor het zeggen heeft. Waar slechts is.

Enkele dagen erna ben ik in het Maartenshuis. Er is een expositie en er is ‘wat te doen’. Ik drink er koffie. Buiten op het zelfgemaakt terras bedient iemand met een zwart schort en een hoofddoek zoals de Corsicanen dragen. Compleet zichzelf neemt hij de bestelling op. Later arriveert hij met een soort van onderzetter. Een herkenningsteken, want er is een haan op geverfd. Ik zie hem al komen met zijn dienblad met de koffie. Op het dienblad ligt een tweede herkenningsteken: een identieke haan op een onderzetter. Hij kijkt om zich heen en ziet de overeenkomsten. Een welgemeend oogcontact begeleidt het ‘geniet ervan’.

Als ik om me heen kijk, zie ik wederom een tuin als op de Novalishoeve, maar nu met meer bloemen. Er zijn ook rondleidingen op bepaalde dagen door de imker. Vandaag geeft hij die niet, want hij zit verderop in het gras een bijenmand te vlechten, die kan hangen. Zo een als nu heeft hij nog nooit gemaakt, dus dat vraagt alle concentratie. De terrasbediende blijkt ook een kunstenaar. Hij heeft – naar eigen zeggen – het mozaiek gemaakt dat tussen alle andere schilderijen aan de wand hangt. ‘Ik zie ook stukjes spiegel’ ‘Dat is de zeehond, lief hè?’.

Er klinkt accordeonspel tussen de opgezette marktkraampjes. Eenmaal het repertoire afgerond, wordt eenvoudigweg opnieuw begonnen. Het leven is simpel, maar vol van voldoening. Een handbediende machine brengt al draaiende kracht over op een houtje dat als vanzelf splijt. Er liggen zakken vol met aanmaakhoutjes te koop. Bij het aansteken van mijn open haard zal ik er zeker aan terugdenken. Dus dan niet zomaar een handvol graaien, maar bedenken dat dit ‘handmade’ is.

Ik fotografeer, geinspireerd geraakt door wat liefde vermag en laat de gedachten als vanzelf de vrije loop tijdens de verdere fietstocht tussen duinen, wind en wolken.

Texel dus. Duinen, wind en wolken.

ZEN

Zie tevens mijn website: Galerie